Wat is Yoga Eigenlijk?

Wat is yoga volgens de gemiddelde Nederlander? Een systeem van lichaamshoudingen en ademtechnieken bedoeld om te ontspannen. Vanuit het oogpunt van de oosterse filosofie echter, is yoga ontstaan als reactie op het idee dat de mens niet zelf het doel is van zijn of haar eigen leven. De yogi’s ontwikkelden een levensstijl die hen in staat stelden spiritueel te groeien.Daar komt dan ook meer bij kijken dan alleen de lichaamshoudingen en de ademhalingstechnieken.

Meestal wordt er een onderscheid gemaakt tussen vier vormen van yoga:

Raja yoga: Focus op lichaamshoudingen, ademhalingstechnieken en meditatie;
Jnana yoga: Focus op het vergaren van wijsheid;
Karma yoga: Focus op juist handelen en denken;
Bhakti yoga: Focus op toewijding aan ‘Het Hogere’.

Elk van deze vier vormen van yoga kent weer zo zijn eigen sub-types. In Nederland is Hatha Yoga heel populair. Dit is een onderdeel van Raja yoga, namelijk het deel van de lichaamshoudingen en ademhalingstechnieken. Steeds meer mensen geven echter hun eigen draai aan de lichaamshoudingen en ademhalingstechnieken en creëren een nieuwe vorm van yoga.

Tip: Aan het woord dat vóór yoga staat kun je herkennen waar de focus op ligt. Zo focust Vinyasa yoga zich op continue opeenvolging van de lichaamshoudingen en Power yoga op de krachtsoefeningen die onderdeel zijn van de lichaamshoudingen.

Wat is yoga in de 21ste eeuw?

Zoals de meeste oude tradities is ook yoga aan verandering onderhevig. Sommige mensen zullen zeggen dat je, wanneer je er veel aan verandert niet meer van yoga kunt spreken. Gedeeltelijk is dit waar. Want je kunt je afvragen wat yoga zoals bedoeld in 1022 in India nog te maken heeft met wat we nu in Nederland anno 2022 bedoelen met yoga.

Toch is er in de houdingen, ademhalings- en meditatietechnieken weinig veranderd. Het is vooral de toepassing van yoga die veranderd is. Of je dat een probleem vindt, hangt vooral af van wat je doel is.

Wat is Yoga als Levensstijl?

Het doel van yoga is verlichting. Om dat te bereiken, moet je meer dan dan alleen lichaamshoudingen en ademhalingstechnieken. Meditatie, juist handelen en wijsheid nastreven, zijn ook nodig. Om verlichting te bereiken is het achtvoudige pad door Patanjali(2e eeuw v. Chr.) ontwikkeld. Dit pad is populair geworden in het westen omdat het een soort natuurlijke tegenhanger is van onze Westerse levensstijl. Veel mensen beoefenen onderdelen van dit achtvoudige pad omdat ze zich er energieker, rustiger en gezonder door voelen. Voor deze mensen is yoga een echte levensstijl. Er is zijn ook mensen die nog een stap verdergaan en yoga centraal stellen in hun leven. Zij zoeken een yoga-goeroe, een spiritueel leraar, die hen persoonlijk onder de hoede neemt om hen te begeleiden op het pad van verlichting. Deze mensen  doen nog veel meer dan alleen zelf het achtvoudige pad van Patanjali volgen. Zij wonen soms in ashrams, besteden enkele uren per dag aan meditatie en richten hun hele leven in volgens de yoga-leefregels. Het is dan niet langer een levensstijl, maar een religieus pad.

Wat is yoga voor een religie?

De meeste yogavormen die je tegenkomt hier in Nederland zijn geen religie. Zolang je er geen spiritualiteit aan verbindt (dus alleen de houdingen doet), kun je niet spreken van een religie. De lichaamshoudingen en ademtechnieken zijn wel ooit ontwikkeld vanuit het idee dat de mens niet het uiteindelijk doel van zijn of haar eigen leven is, en dat er oefeningen nodig zijn om uiteindelijk een hoger doel (verlichting) te bereiken. Maar zolang jij, en diegene die jouw eventueel lesgeeft, hier geen bijzondere aandacht aan schenken, gebruik je gewoonweg de technieken op een nieuwe, niet religieuze manier.

De Hindoestaanse wortels van yoga
Yoga is ontwikkeld in een gebied rondom de rivier de Indus. Een  gebied dat wij tegenwoordig India noemen. De mensen die in die tijd in dit gebied woonden hadden een bepaalde vorm van religie waar het huidige Hindoeïsme uit is ontstaan. Het ascetische deel van deze religiebeleving is waar yoga uit is ontstaan. Ascese is zelfbeheersing om een groter spiritueel bewustzijn te creëren. Veel religies kennen een groep die zich toelegt op ascese. In het Hindoeïsme zijn dat de yogi’s.

Wat yoga is voor deze yogi’s, is dus absoluut religieus. Maar inmiddels worden de lichaamshoudingen en ademtechnieken op zo veel verschillende manieren gebruikt dat het religieuze aspect op de achtergrond is geraakt. Dit hangt natuurlijk ook in sterke mate af van de yogadocent(e). Er zijn yogadocenten die yoga aanleren voor het creëren van een groter spiritueel bewustzijn. Maar er zijn ook genoeg yogadocenten die zich alleen bezighouden met het aanleren van de lichaamshoudingen en ademtechnieken.

Wat doet yoga?

Yogahoudingen en ademhalingstechnieken helpen je ontspannen. Dit gebeurt door het aanspannen, ontspannen, rekken en loslaten van spieren. De yogahoudingen zorgen er als het ware voor dat je jezelf op een actieve manier een massage geeft. Je gebruikt tijdens de gemiddelde yogales dus een klein stukje van dat achtvoudige pad van Patanjali waar we het eerder over hadden en maakt er een soort soort onderhoudsbeurt voor het lichaam en de geest van. De verschillende houdingen helpen het lichaam soepel, warm, flexibel, krachtig en energiek te houden. Tegelijkertijd komt er ruimte in je hoofd, verstillen gedachten en ontstaat er mentale rust.